डायोडची चालकता

डायोडचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याची दिशाहीन चालकता. सर्किटमध्ये, विद्युत् प्रवाह फक्त डायोडच्या एनोडमधून आत येऊ शकतो आणि कॅथोडमधून बाहेर जाऊ शकतो. डायोडची फॉरवर्ड आणि रिव्हर्स वैशिष्ट्ये स्पष्ट करण्यासाठी खालील एक सोपा प्रयोग आहे.

1. सकारात्मक वैशिष्ट्ये.

इलेक्ट्रॉनिक सर्किट्समध्ये, डायोडचे एनोड उच्च संभाव्य टोकाशी जोडलेले असल्यास आणि नकारात्मक इलेक्ट्रोड कमी संभाव्य टोकाशी जोडलेले असल्यास, डायोड चालू होईल. या कनेक्शन पद्धतीला फॉरवर्ड बायस म्हणतात. हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे की जेव्हा डायोडच्या दोन्ही टोकांना लागू केलेला फॉरवर्ड व्होल्टेज खूप लहान असतो, तेव्हा डायोड चालू करता येत नाही आणि डायोडमधून वाहणारा फॉरवर्ड करंट खूपच कमकुवत असतो. जेव्हा फॉरवर्ड व्होल्टेज एका विशिष्ट मूल्यापर्यंत पोहोचते (या मूल्याला “थ्रेशोल्ड व्होल्टेज” म्हणतात, जर्मेनियम ट्यूब सुमारे 0.2V असते आणि सिलिकॉन ट्यूब सुमारे 0.6V असते), डायोड थेट चालू केला जाऊ शकतो. चालू केल्यानंतर, डायोडवरील व्होल्टेज मुळात अपरिवर्तित राहतो (जर्मेनियम ट्यूब सुमारे 0.3V आहे, सिलिकॉन ट्यूब सुमारे 0.7V आहे), ज्याला डायोडचा “फॉरवर्ड व्होल्टेज ड्रॉप” म्हणतात.

2. उलट वैशिष्ट्ये.

इलेक्ट्रॉनिक सर्किटमध्ये, डायोडचा एनोड कमी-संभाव्य टोकाशी जोडलेला असतो आणि नकारात्मक इलेक्ट्रोड उच्च-संभाव्य टोकाशी जोडलेला असतो. यावेळी, डायोडमध्ये जवळजवळ कोणतेही विद्युत प्रवाह वाहत नाहीत आणि डायोड बंद स्थितीत आहे. या कनेक्शन पद्धतीला रिव्हर्स बायस म्हणतात. जेव्हा डायोड रिव्हर्स-बायस्ड असतो, तेव्हाही डायोडमधून कमकुवत रिव्हर्स करंट वाहतो, ज्याला लीकेज करंट म्हणतात. जेव्हा डायोडमध्ये रिव्हर्स व्होल्टेज एका विशिष्ट मूल्यापर्यंत वाढते, तेव्हा उलट प्रवाह झपाट्याने वाढेल आणि डायोड त्याची दिशाहीन चालकता गमावेल. या अवस्थेला डायोड ब्रेकडाउन म्हणतात.