Choyshab qoplamasi

Olovga chidamli materiallar po’lat ishlab chiqarishda og’ir sharoitlarda qo’llaniladi. Bularga yuqori harorat va haroratning keskin o’zgarishi natijasida kelib chiqqan termal zarba kiradi. Eritilgan po’lat konvertor yoki elektr kamon pechidan AOK qilinganida, harorat ba’zan juda yuqori qiymatlarga etadi (>1700oC). Odatda, eritilgan po’latni AOK qilishdan oldin, cho’chqa qoplamasi ishchi qatlamining harorati 800-1200 oralig’ida bo’ladi, bu esa astar ishchi qatlamida stressni keltirib chiqaradi, bu esa ishchi qatlamning tozalanishiga olib kelishi mumkin.

Ma’lumki, shlakning yuqori haroratlarda reaksiyaga kirishish qobiliyati o’tga chidamli materiallarning korroziyasini keltirib chiqaradi. Shlak tarkibining o’zgarishi asosan eritish jarayoniga bog’liq. Mavjud eritish jarayonida, asosan, korund g’isht qoplamasi bilan reaksiyaga kirishishi mumkin bo’lgan gidroksidi cüruf bilan bog’liq. Hozirgi vaqtda korindning umumiy qoplamasi uchun korund periklaza g’ishtlari yoki korund shpinel g’ishtlari ko’pincha ishlatiladi. Tarkibida shpinel (10%-25%) boʻlgan oʻtga chidamli quyma buyumlar qoʻllanilganda, uning shikastlanishga qarshi turish qobiliyati ayniqsa muhimdir, chunki uning kristall tuzilishi bir qator ikki valentli yoki uch valentli kationlarni (Fe2+ kutish) ushlashga yordam beradi. Spinel o’z ichiga olgan refrakterlar juda kam ochiq g’ovaklikka va juda yaxshi mexanik xususiyatlarga ega. Biroq, magniy oksidi bilan qo’shilgan materiallar, birinchi navbatda, xarajat sabablari tufayli ushbu materiallarning ko’p qismini almashtiradi. Ammo bu uning yaxshi penetratsion qarshilik bilan ham bog’liq.

Ba’zi tadqiqotchilar bu yaxshi ko’rsatkichlar materialning yuqori zichligi va katta birlik sirt maydoni bilan bog’liq deb hisoblashadi. Shpinelning shakllanishi refrakter matritsada mikroskopik teshiklarning rivojlanishi bilan birga keladi. Ohak yoki cüruf alumina bilan reaksiyaga kirishishi va kaltsiy geksaalyuminat hosil qilishi mumkin, bu esa kengayishga olib keladi va ba’zi mikroskopik teshiklarning yopilishiga olib keladi.

Qopqoq qoplamasining doimiy qatlamini oldindan qizdirish uning ishlashiga ta’sir qiluvchi muhim omil hisoblanadi. Bu ham juda muhim bosqich. Bu vaqtda ideal isitish egri chizig’idan har qanday og’ish astarda katta stressni keltirib chiqaradi, ba’zida yorilish qatlamining paydo bo’lishi mexanik ta’sir ko’rsatadi, bu astardan foydalanish paytida eng xavfli omil hisoblanadi. Eritilgan po’latni qayta ishlash ketma-ketligi va chovgumni ishlatish paytida termal aylanish ham ba’zi astarlarning mo’rt bo’lib qolishiga va tozalanishiga olib kelishi mumkin.